Aşk Stilleri Kuramı

Aşk, insanlığın varoluşundan bu yana en büyük gizemlerden biri olmuştur. Edebiyat, sanat ve bilim dallarında sayısız kez incelenmiş, tanımlanmaya çalışılmıştır. Peki var mı bu aşkın matematiği? Benim istediğim aşk ile bir başkasının hayalindeki aşk aynı mı?

Psikolog John Alan Lee'nin aşkı renkler üzerinden tanımlayan yaklaşımla, bu karmaşık duyguyu anlama çabalarımıza yeni bir boyut katmıştır. Tıpkı gökkuşağındaki renklerin kırmızı, sarı ve mavi olmak üzere üç ana renkten oluşması gibi, Lee de aşkı üç ana kategoriye ayırır: tutkulu aşk (eros), oyun gibi aşk (ludus) ve arkadaşça aşk (storge). Bu üç ana aşk biçiminin çeşitli kombinasyonları ise daha karmaşık ve çok boyutlu aşk türlerini oluşturur. Lee'nin renkli aşk teorisi, aşkın çok boyutlu yapısını keşfetmemize ve aşkın gizemini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.

Lee'nin sınıflandırmasına göre, aşkın birincil renkleri tutkulu, oyun gibi ve arkadaşça aşktır. Bu ana aşk türlerinin her biri, kendi içinde farklı özellikler taşır:

Tutkulu Aşk (Eros): Bu aşk türü, yoğun bir fiziksel çekimle başlar ve cinsel yakınlık çok önemlidir. Tutkulu aşıklar, belirli fiziksel özelliklere sahip partnerleri tercih ederler ve aşk için risk almaya hazırdırlar. Lee, bu aşkı kırmızı renkle simgeler, çünkü kırmızı, tutkuyu ve yoğun duyguları temsil eder.

Oyun Gibi Aşk (Ludus): Eğlence ve bağlayıcılığın düşük olduğu bu aşk türü, kısa süreli ve çok eşliliğe açıktır. Oyun gibi aşkı tercih edenler, aynı anda birden fazla kişiyle beraber olmaktan hoşlanırlar ve belirli fiziksel özellikler aramazlar. Sarı renkle simgelenen bu aşk türü, keyifli ve hafif bir yapıya sahiptir.

Arkadaşça Aşk (Storge): Bu tür aşk, zamanla gelişir ve benzerlik ile karşılıklı gözetmeye dayanır. Arkadaşça aşıklar, fiziksel özelliklerden ziyade, partnerleri ile ortak ilgi ve etkinlikleri paylaşmaya önem verirler. Mavi renkle simgelenen bu aşk, güven ve derin bir dostluk temeline dayanır.

Bu üç ana aşk türünün bileşimi ise ikincil aşk türlerini oluşturur. Lee, bunları aşkın ikincil renkleri olarak adlandırır:

Mantıklı Aşk (Pragma): Arkadaşça aşk ve oyun gibi aşkın bileşiminden doğan bu tür, mantık ve uyum üzerine kuruludur. Mantıklı aşıklar, sosyal ve kişilik özellikleri temel alarak, birlikte oldukları kişide uyum ararlar. Onlar için partnerlerinin inançları, aile yapısı ve gelecek beklentileri çok önemlidir. Mantıklı aşk, uzun vadeli ve uyumlu ilişkiler kurmayı amaçlar ve bu ilişkilerin olumlu bir gelecek sağlayabileceğine inanırlar.

Bağımlı Aşk (Mania): Tutkulu ve oyun gibi aşkın birleşimi olan bağımlı aşk, kıskançlık ve güvensizlikle karakterizedir. Bu aşk türünde, aşıklar arasında güçlü bir bağımlılık ve ilişkiyi kaybetme korkusu vardır. Bağımlı aşıklar, ilişkileri sorunlu olsa bile, ilişkiyi bitiremezler ve ayrılık sonrası uzun süre acı çekerler. Bağımlı aşk, biraz patolojik bir yapıdadır ve genellikle ilişkiyi bitiren taraf karşı taraf olur.

Özgeci Aşk (Agape): Tutkulu ve arkadaşça aşkın birleşiminden oluşan bu tür, özveri vefedakârlık üzerine kuruludur. Özgeci aşıklar, partnerlerinin mutluluğunu kendi mutluluklarının önüne koyarlar ve aşkı vermeye inanırlar. Onlar, aşkı bir görev gibi algılarlar ve karşılığında hiçbir şey beklemezler. Özgeci aşıklar, genellikle bağışlayıcı ve destekleyicidirler.

John Alan Lee’nin aşkı renklere benzetmesi, aşkın çok boyutlu doğasını anlamak için bizlere farklı bir perspektif sunmaktadır. Her bireyin aşk deneyimi kendine özgüdür ve bu çeşitlilik, aşkın büyüsünü ve gizemini koruyan temel unsurlardan biridir. Nasıl ki herkes için uygun olan tek bir renk yoksa, herkes için geçerli olan tek bir aşk türü de yoktur. Tıpkı insanların farklı renkleri tercih etmeleri gibi, farklı aşk türleri de tercih edilebilir sevgili okuyucumuz.

Aşkın hayata farklı bir renk kattığı aşikar, öte yandan gördüğümüz gibi aşkın da birçok rengi var. Peki ya sizin renginiz ne sevgili okur?

Kaynakça

Atak H, Taştan N. Romantik İlişkiler ve Aşk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar- CurrentApproaches in Psychiatry. December 2012;4(4):520-546.